voorpublicatie concert 17 september 1976


Soli Deo Gloria presenteert Mendelssohn's Oratorium Elias

Krantenfoto van Hans van SteenbergenHoorn - Vrijdagavond 17 september zal de Christelijke Oratoriumvereniging Soli Deo Gloria te Hoorn 's avonds om acht uur in de kerk van de H.H. Enbgelbewaarders aan de Johannes Poststraat een uitvoering geven van Mendelssohn's oratorium "Elias". De medewerking van niet minder dan acht vocale solisten zal een bijzonder karakter geven aan deze uitvoering.

De titelrol Elias zal gezongen worden door de bas Henk Smit. Maja Schermerhorn, Tine Appelman en Marius van Altena zingen de respectievelijke aria's en recitatieven voor sopraan, alt en tenor. Verder treedt een extra kwartet van solisten op. José Jonkers (sopraan), Celestine Dorhout (alt), Alex Vermeulen (tenor) en Hans van Winsen (bas). Traditiegetrouw zal het Noordhollands Philharmonisch Orkest (in grote bezetting) de instrumentale begeleiding verzorgen. De uitvoering staat onder leiding van Hans van Steenbergen.
Mendelssohn voltooide het oratorium Elias in 1846 en leidde nog in de zomer van datzelfde jaar de eerste uitvoering op het muziekfestival te Birmingham. Dat was op zijn negende en laatste reis naar Engeland. Het jaar daarop stierf hij op 38-jarige leeftijd.
Het grote werk bevat twee delen die elk 22 nummers bevatten, inleiding en ouverture meegerekend. Aan de ouverture gaan de profetische woorden van Elias vooraf, die het afvallige volk van Israël een jarenlange droogte voorspelt. Dramatische hoogtepunten uit het Elias-verhaal, zoals de opwekking en genezing van de zoon van de weduwe van Zarpath, zijn overwinning op de Baëlpriesters die een valse godheid aanbidden, het doen terugkeren van de regen door zijn offer aan de god van Israël en de hemelvaart van Elias in "een vurge wagen met vurige paarden" zijn door de toondichter met veel verve uitgebuit. Geheel in overeenstemming met het principe van de romantiek, waar de muziek in dienst komt te staan van de gevoelsexpressie. Waar het in dit werk om draait is het herstellen van de band tussen Jehova en zijn volk door de profeet Elias. U kunt het allemaal lezen in I Koningen 17 en 18.

Het feit dat Mendelssohn de Oud-Testamentische Eliasfiguur als onderwerp kiest voor wat velen beschouwen als zijn meest grootste werk doet de vraag rijzen naar zijn levensovertuiging. Welnu, het is waar dat hij afkomstig is uit een joodse familie, maar deze was reeds lang tot het protestantisme overgegaan. Felix Mendelssohn was gelovig protestant, evenals Bach en Händel. Hij trouwde op 28-jarige leeftijd met de tien jaar jongere Franse Hugenote Cécile Jeanrenaud, die hem vijf kinderen schonk. Zijn leven is kort maar zeer rijk geweest en kan enigszins vergeleken worden met dat van Mozart. Ook hij was een wonderkind. Zijn vader, een welgesteld bankier, stelde hem al op 15-jarige leeftijd een orkest ter beschikking dat hij leidde en waarvoor hij werken componeerde. Hij groeide op in de meest gunstige geestelijke en materiële omstandigheden.
Reeds vroeg begon hij de reizen en ontmoette hij grote tijdgenoten die veel indruk op hem maakten. Goethe door wie hij in 1821 als 12-jarige werd ontvangen en voor wie hij piano speelde, noemde hem tegenover zijn moeder "een heerlijk en kostbaar kind", aan wiens komst hij zich graag nog eens wilde laven. Als stichter van het Conservatorium in Leipzig en als dirigent van het Gewandhausorkest heeft Mendelssohn veel betekend voor de duitse muziek. Schumann - zelf geen geringe figuur in die dagen - erkende zijn superieure vakmanschap. Hij ontdekte Bach's Mattheus-passion, die hij, nauwelijks twintig jaar oud, voor de eerste maal na deins dood uitvoerde. Hierdoor gaf hij de stoot tot de Bach-renaissance, die tot in onze dagen doorwerkt.

Kan het verwondering wekken dat Mendelssohn, die heel Europa bereisde en overal dirigeerde, componisten als Cherubini, Weber, Berlioz, Chopin, Liszt, Schumann en Wagner persoonlijk ontmoette en op de jaarlijke Birminghamfestivals grote koorwerken uitvoerde zich liet inspireren tot een groots werk als de Elias? Felix Mendelssohn Bartholdy heette hij voluit. Felix betekent "de gelukkige".